Kimyasal, biyolojik ve fizyolojik faktörler organizmaların üzerine etki etmesinin yanı sıra organizmaların genetik yapısında da değişiklere yol açabilmektedirler. Genetik yapının gelecek nesillere aktarılması ve DNA’nın korunması önem teşkil etmektedir.
Geçmişten bu yana DNA hasarının tespitinde birçok metot geliştirilmiştir ancak bu metotlar uzun çalışma süreleri ve pahalı olmasından dolayı DNA hasar tespit yönteminde son dönemlerde popüler olan “comet testi” ya da “tek hücre jel elektroforez” geliştirilmiştir. Düşük seviyedeki DNA hasarının ölçümünde hassasiyet göstermesi, düşük maliyetli ve hızlı olması comet yönteminin başlıca avantajlarındandır.
Comet testi, DNA’da bir hasar olup olmadığını varsa bu hasarın ne kadar olduğu tespit etmeye yarayan bir genotoksisite testlerindendir.
Comet testi yöntemi hücre izolasyonu, lamları hazırlama, lizis, DNA sarmal çözülmesi, elektroforez, nötrolizasyon, boyama ve değerlendirme aşamalarından oluşmaktadır.
Genel olarak comet, canlı dokulardan izole edilmiş DNA’nın bir agoroz jel içinde fikse edilip elektroforetik olarak yürütülmesidir. Elektroforetik ortamda yürütülmesi esnasında hasarsız olan DNA’lar kuyruk oluşturmazlar. DNA’nın fragmentleri hasardan dolayı farklı elektrik yüklerine ve molekül ağırlıklarına sahiptirler. Bu sebeple DNA molekülleri elektroforetik ortamda farklı hızlarda göç ederek kuyruklu yıldız formunda bir görüntü oluşturmaktadır. DNA floresan boyamalar sonucu mikroskop altında incelenir. Comet testinin değerlendirilmesinde kuyruklu hücrelerin yüzdesi, kuyruktaki DNA yüzdesi, kuyruk uzunluğu ve kuyruk momenti en yaygın kullanılan parametrelerdir.
Kaynaklar
DİKİLİTAŞ, M., & KOÇYİĞİT, A. (2010). Canlilarda “tek hücre jel elektroforez” yöntemi ile DNA hasar analizi (teknik not): comet analiz yöntemi. Harran Tarım ve Gıda Bilimleri Dergisi, 14(2), 77-89.
Wexler, P. (2014). Encyclopedia of toxicology. Elsevier/Academic Press,.
Deniz, Y. E. N. İ. (2017). Spermatozoon DNA Hasarının Belirlenmesinde Comet Analiz Yöntemi. Turkiye Klinikleri J Reprod Artif Insemin-Special Topics, 3(2), 105-13.
Dinçer, Y., & Kankaya, S. (2010). DNA Hasarinin Belirlenmesinde Comet Assay/Comet Assay for Determining of DNA Damage. Türkiye Klinikleri. Tip Bilimleri Dergisi, 30(4), 1365.
Güner, U., & MURANLI, F. D. G. (2013). Balıklarda tek hücre jel elektroforezi (comet assay). Karadeniz Fen Bilimleri Dergisi, 3(9), 103-114.