Laboratuvarda emniyetli çalışma kuralarına göre sizce yukarıdaki görselde eksik olanlar nelerdir?.. Eldiven ve gözlük detayını saymazsak bizce pek bir eksik görünmüyor. Biraz da tebessüm olsa fena olmazdı tabi.
Ancak biz laboratuvarda emniyetli çalışma dediğimizde bundan daha fazlasını söylemeye çalışıyoruz. Laboratuvar güvenliği, çalıştığınız fiziksel şartlardan, kullandığınız cihazlara kadar çok geniş bir yelpazeyi kapsar. Tüm parçalar tıpkı pazıl gibi uyumlu olmalı ve birbirini tamamlamalıdır. Eğer bir parça bile eksik olursa güvenli bir çalışma ortamından söz edilemez.
Emniyetli çalışma kuralları bu bütünün sadece bir kısmını oluşturur. Laboratuvar alanları ve işletme sahaları çeşitli güvenlik prosedürlerine göre çalışılması gerekli alanlardır. Bu kurallar hem kendi sağlığımızı hem de ürünlerin ve çalışma alanlarının güvenliği açısından önemlidir. Hiçbir gerekçe ile kurallar dışında hareket etmemek gerekir. Bu kurallar kısaca şöyledir.
- Hızlı ve kontrolsüz çalışmayın veya diğer bir deyişle acele etmeyin.
Kontrolsüz hız felakettir. Hızlı çalışmak çoğu zaman prosedür dışı hareketler ile sonuçlanır ve bunun size iş kazası olarak dönme ihtimali oldukça yüksektir. Hızlı çalışmanız gereken durumlarda öncelikle tüm süreçlerinizi kısaca gözden geçirin, belki hız yerine prosedürde kısaltabileceğiniz esneme noktaları olabilir. Bu durumda hızlanmak yerine bu esneme noktalarından yararlanarak zaman kazanabilir ve böylece güvenli çalışmaya devam edebilirsiniz.
- Yüksekte çalışma yetkiniz yoksa kesinlikle yüksekte çalışılması gerekli işleri yapmayın.
Laboratuvar alanlarında her ne kadar yüksekte çalışma gibi bir durum olmasa bile, zaman zaman cihazların en yüksek noktalarına ulaşmak amacıyla küçük basamaklar kullanılabilir. Bu gibi durumlarda İSG kurallarına uygun ekipman ile kontrollü şekilde yüksekte çalışabilirsiniz. Bu yüksekliklerin dışında tavan gibi alanlarda işlem yapılacaksa kesinlikle yetkili kişiler tarafından prosedürüne uygun şekilde yapılmalıdır.
- Kişisel koruyucu donanım kullanın.
İşinizin niteliğine uygun kişisel koruyucu donanım kullanmak İSG kurallarının en önemli maddelerinden biridir. Bu nedenle çalışmanızın niteliğine uygun kişisel koruyucu donanımları kullanın. Eğer eksik, bozuk veya hatalı donanım varsa yetkili kişiler ile bu durumu paylaşıp işinizi sorun düzeltilene kadar erteleyin.
- Kişisel hijyen ve giyim kurallarına uyun.
Laboratuvarda her çalışma öncesi ve sonrası uygun prosedürde ellerinizi yıkayın.
Laboratuvardan her giriş ve çıkıştan sonra ellerinizi yıkayın.
Laboratuvarda çalışırken işin niteliğine uygun önlük, gözlük, eldiven kullanın. Özellikle elinizde açık yara benzeri durumlar varsa öncelikle bunları uygun şekilde kapatıp eldivenlerinizi takın.
Saçlarınız uzun ise kesinlikle toplayın.
Koruyucu terlik veya ayakkabı giyin.
- Laboratuvar ve iş sahalarında yiyecek ve içecek tüketmeyin.
Kimyasallar ile çalışılan alanlarda bir şey yemek veya içmek tehlikelidir. Olası bir kontaminasyondan etkilenebilirsiniz. Laboratuvar alanları dışına hiçbir şekilde kimyasal ile girmeyin. Özellikle çalışma ofisleri, yemekhane, çay ocağı, sigara içme salonları, toplantı odaları gibi alanlarda kimyasal veya mikrobiyolojik maddeleri sokmayın.
- Sigara içme alanları dışında sigara tüketmeyin.
Hemen hemen her şirkette sigara içme alanları belirlidir. Bu alanlar İSG gereklilikleri, şirket prosedürleri ve 4207 TÜTÜN ÜRÜNLERİNİN ZARARLARININ ÖNLENMESİ VE KONTROLÜ HAKKINDA KANUN gereği düzenlenmektedir. Bu kurallara uygun içme alanlarında sigara tüketin.
- Kaçış alanlarında ve sürekli çalışan motor önlerinde engelleyici malzemeler bulundurmayın.
Kaçış alanları yönetmeliklere uygun şekilde dizayn edilen ve bu şekilde kullanılması gereken alanlardır. Kaçış alanlarında geçici dahi olsa hiçbir şekilde engelleyici malzeme bulundurmayın.
Elektrik düğmelerinin, acil durum butonlarının, boy duşlarının önünü kapatmayın, bu alanlara tezgah ve benzeri materyaller konumlandırmayın.
Buzdolabı gibi elektrik motoru ile çalışan aletlerin aşırı ısınmasını önlemek amacıyla iyi havalandırıldığından emin olun.
- Laboratuvar alanlarında şakalaşmayın.
Şakalaşma insanın dikkatinin en az olduğu durumdur. Bu konuya yüksek hassasiyet gösterin ve şakalaşma gibi durumlardan kaçının.
- Laboratuvar temizliği ve düzenine özen gösterin.
Temizlik ve düzen iş kazalarını önleyicidir. Ayrıca temiz ve düzenli bir laboratuvarda işler daha planlı ve kontrollü yürür. Temizlik prosedürlerinize tam uyun.
Laboratuvar tezgahlarında ve zemininde gereksiz olan her şeyi kaldırın. İyi bir stok yönetimi ve takibi laboratuvar düzenini sağlayan diğer bir unsurdur. Kimyasal ve sarf malzemelerini doğru depolayın ve kullanın.
- Alevlenebilir kimyasallar ile uygun havalandırma koşullarında çalışın.
Eğer kolay alevlenebilir bir kimyasal ile çalışıyorsanız bunu uygun şartları sağlayan çeker ocak altında gerçekleştirin. Çalışmadan önce çeker ocak yeterli emişi yapıp yapmadığını kontrol edin. Bunun için standart bir ölçüm aletiniz veya çeker ocak üzerinde bir gösterge yok peçete gibi hafif bir materyalle kontrol sağlayabilirsiniz.
Alevlenebilir kimyasallar eğer atık olarak çıkıyorsa bunları yine uygun prosedürlere göre atığa gönderin ve kesinlikle etiketlerini eksiksiz bir şekilde doldurun.
- Yanıcı gazlarla uygun şartlar altında çalışın.
Yanıcı gaz hatları sızdırmaz olmalıdır. Bu hatlar devreye alınmadan önce sızdırmazlık testine tabi tutulmuş olmalıdır. Bu testin yapılmadığı gaz hatları ile çalışmayın. Yanıcı gazlar için laboratuvar alanında bu gazların varlığını ölçen dedektörleri bulundurmanız tavsiye edilir.
Yanıcı gazlar ile çalışırken çalışma alanını kesinlikle terk etmeyin ve işiniz bittiğinde gaz vanalarının sıkıca kapatıldığından emin olun.
- Elektrik kullanımına dikkat edin.
Elektrikli aletlerle çalışırken kullanma prosedürüne uygun şekilde çalışın. Cihazın beslemesi için gerekli gücü sağlayabilecek hatları kullanın. Eğer UPS ile çalışmanız gerekli ise cihazları kesinlikle UPS hatlarına takın.
Islak eller ile elektrik prizlerine ve lamba düğmelerine dokunmayın.
Elektrikli aletlerin üzerine su döküldüğünde hızlı ve kontrollü bir şekilde cihazın elektrik bağlantısını kesin ve uygun prosedüre göre kurulama işlemini gerçekleştirin. Bu işlemde eğer gerekliyse cihaz yetkili firmasından veya şirketinizin elektrik personelinden destek talep edin.
İşiniz bittiğinde cihazları kapatın. Uzun süre kullanılmayacak cihazları mümkünse prizden çıkartın.
Elektrik arıza durumlarında yetkili kişilerden destek isteyin. Yetkiniz olmayan hiçbir işlemi gerçekleştirmeyin.
- Atıkları uygun periyotlarda laboratuvardan çıkartın ve uygun prosedürde depolayın.
Laboratuvarda atıklarınızın aşırı biriktirilmesinden kaçının. Atıklarınızı laboratuvarda uygun kutularla ayrıştırın ve uygun prosedüre göre laboratuvardan çıkartarak depolayın. Laboratuvar alanında ve depolama alanında fazla biriktirilen atıklar tehlike teşkil eder. Bu nedenle atıklarınızı sık aralıklara atık depolarına ve atık depolarından bertaraf işlemine gönderin.
Orhan ÇAKAN