Fil Topsy’nin Suçu Ne?
Fil Topsy 1903 yılında Coney adasında bulunan Luna Park’ta öldürüldü.
Topsy de insanoğlunun maalesef ki “alışılagelmiş” vicdansızlığı ile katledilen binlerce belki de milyonlarca canlıdan biriydi.
Ancak onun katlediliş şekli hafızalardan kolayca silinmeyecekti ve de bilim tarihinin utanç sayfalarına derin derin kazınmasına sebep olacaktı.
1875 yılında Güney Asya’da doğan Topsy gizlice Amerika’ya getirilmiş ve Forepauh Sirkine satılmıştı. “Amerika’da doğan ilk fil” olarak tanıtılmış ve sirk hayranlarının favorilerinden biri olmuştu.
Ancak perde arkasına bakılınca, bakıcıları tarafından yıllarca süren işkencelere maruz kaldı ve yapılan bu işkencelere sessiz kalmak yerine haklı isyanını gösterme gayretinde bulundu.
1902 yılında bir bakıcının ölümüne sebep olduğu iddiası ile “öfkeli ve zaptedilemez” olduğu kanaatini güçlendirdi.
1903 yılında Topsy için bakıcı bulamayan ve artık onu değersiz bulan Luna Park sahipleri infazına karar verdiler.
Elbette ki 3 ton ağırlığında ve 3 metre yüksekliğindeki bu filin infazı kolay olmayacaktı. Yeterince büyük silahları ya da onu asabilecek kadar sağlam halatları yoktu.
İşte bilim tarihinin utanç sayfalarından biri tam burada yazılmaya başlandı.
Edison’un filin ölümünü garanti eden bir planı vardı ve bu infazın sloganını çoktan hazırlamıştı:
“Alternatif akım öldürür.”
Kimi tarihçilere göre 1880’lerin başında başlayan “Elektrik Savaşları” 1890’ların sonunda çoktan bitmiş olsa da Chicago Dünya Fuarının aydınlatılması ile Niagara Şelalesine hidroelektrik santral kurulması ihalelerini Tesla’ya kaptıran Edison için bu yenilgi kolay hazmedilir cinsten olmamış olacak ki Topsy bu savaşın yeni kurbanı olarak sahnede yerini almıştı.
4 Ocak 1903 günü Topsy 28 yaşındayken, bir fil için ortalama ömrünün daha ortasındayken, potasyum siyanür içeren havuç yedirildikten sonra 6000 V’luk elektrik verilerek infaz edildi.
Topsy sadece 10 saniye içerisinde yere yayıldı ve öldü.
Bu anların kaydedildiği video bugün hala Youtube’da yer almaktadır.
Edison’un kara propagandası o dönemde işe yaradı mı bilinmez ama bugün görünen o ki Tesla’nın alternatif akımının hükümranlığı yüzyıllar boyu devam edecek.
Merak edenler için Topsy’nin elektrik ile infazının kaydedildiği +18 video linki:
https://www.youtube.com/watch?v=NoKi4coyFw0&has_verified=1
Kaynaklar:
- Derek Potter, “Theme Park History: The Dark Story of Thomas Edison and Topsy the Elephant”, November 2014.
- Stallwood, Kim. “Topsy: The Elephant We Must Never Forget.” Animal Biography. Palgrave Macmillan, Cham, 2018. 227-242.
