Laboratuvar Yönetimi

Yapay Zeka Laboratuvarlarda Nasıl Kullanılıyor?

Laboratuvarlarda yapay zeka bir süredir kullanıyor. Günümüzde yapay zeka tıbbi teşhis, bilimsel araştırma, veri analizi ve süreç otomasyonu dahil olmak üzere çeşitli sektörlerde başarılı bir şekilde kullanılıyor. Teknolojik gelişmeler ışığında her geçen gün daha fazla üniversite yapay zekanın temellerini öğretiyor ve yapay zekayı laboratuvarların bir parçası haline getirmek için çalışıyor. Teknoloji gelişiyor ve çalışma stillerimiz de bu gelişim ile beraber dönüşüyor. İnsanlar gibi düşünen, çalışan ve hatta insanlara göre neredeyse hatasız çalışan robotlara artık sağlıktan finansa kadar pek çok alanda rastlanıyor.

Peki yapay zeka laboratuvarlara nasıl entegre edilebilir? Bu makalede bu sorunun cevabına odaklanıyoruz.

Yapay zeka nedir ve yapay zeka laboratuvarı nedir?

Genel olarak yapay zeka, makinelerin insan düşüncesini ve karar verme mekanizmasını taklit etmesini sağlar. Bu fikirden ilk kez 50’li yıllarda, Dartmouth College’daki bir konferansta ve Alan Turing’in çalışmalarında bahsedilmiştir. Ana teori, bilgisayarların insan davranışlarını ve düşünce süreçlerini taklit etmeyi öğrenerek zeka gösterebileceğidir. Bugün bile ve muhtemelen önümüzdeki uzun yıllar boyunca, bilgisayarların insan davranışlarını taklit etme olasılığını artırmak için muazzam bir çaba sarf edilmektedir. İdeal olarak, yapay zeka sadece bir insan gibi karar verebilmekle kalmamalı, aynı zamanda kendi başına akıllıca düşünebilmelidir. Şimdiye kadar yapay zeka’nın davranış biçimi, dayandığı büyük veri kümelerine bağlıydı. Günümüzde makine öğrenimi ve derin öğrenme alt alanlarını kapsamaktadır. Ayrıca insan zihnini makinelerde simüle etme veya kopyalama çabalarını da ifade eder.

Yapay zeka üzerinde kim ve neden çalışıyor?

Yapay zeka alanı disiplinler arası bir bilim dalı olduğu için farklı alanlardan bilim insanları bu alanı geliştirmek için çalışıyor. Yapay zeka teknolojilerinin geliştirilmesi ve iyileştirilmesi ile uğraşan tanınmış önde gelen kurumlardan bazıları Oxford Üniversitesi, Alan Turing Enstitüsü ve Massachusetts Teknoloji Enstitüsü’dür.

Stanford Yapay Zeka Laboratuvarı aynı zamanda dünyanın önde gelen yapay zeka odaklı araştırma tesislerinden biridir. Stanford Üniversitesi nesillerdir uzman araştırmacılar yetiştirmiştir ve kadrosunda alanında önde gelen uzmanlar yer almaktadır.

Üniversitelerin yanı sıra birçok şirket, işletmelerine fayda sağlayacak çözümler üzerinde çalışan kendi yapay zeka departmanlarını kuruyor. Google, Amazon, Facebook gibi neredeyse tüm büyük şirketler bunu kullanıyor ve geliştirmek istiyor. Farklı araştırmacıların hedefleri, çalıştıkları kuruluşa veya şirkete göre değişir, ancak genel olarak hepsi aynı fikre odaklanır: bilgisayarın bir insan gibi düşünmesini sağlamak.

Laboratuvarda yapay zekanın öngörülen geleceği nedir?

Modern zamanlarda, daha ucuz ve daha hızlı bilgisayarlar, bu alandaki gelişmeler sayesinde işleri kolaylaştırdı. AI’yı bugünlerde neredeyse her yerde bulabilirsiniz – bankacılıkta, ekonomide, çeviride ve hatta tarımda. Evrensel doğası gereği, farklı araştırma alanlarındaki birçok laboratuvarda da mevcuttur. Makine öğrenimi ve yapay zeka, endüstrilerin gelişimini etkileyerek geleneksel yöntemlerin yerini aldı. AI ekonomisi zaten trilyonlarca dolar değerinde ve 2030 yılına kadar 13 trilyon dolara ulaşması bekleniyor. Ancak yapay zekanın değeri sadece finansal değil. Teknoloji her zaman laboratuvar sürecinin önemli bir parçası olduğundan, yapay zekayı laboratuvarda benimsemek bir sonraki mantıklı adım gibi görünüyor. Veri bilimi ve makine öğrenimi, laboratuvarın yıllar içinde karşılaştığı pek çok zorluğa çözüm olabileceğinden, onu laboratuvarda kullanmanın birçok faydası olduğu da aşikar.

Yapay zeka ve makine öğrenimi laboratuvarda nasıl kullanılıyor?

Yapay zekanın laboratuvara getirdiği olanaklar neredeyse sonsuzdur. Bu teknoloji, çeşitli tesislerde kullanılabilir, verimliliklerini arttırır ve kapasitelerini genişletir. Sonuçlar, AI algoritmalarının yakın gelecekte laboratuvarda insanlarla çalışacağını gösteriyor. Verilerin yoğun kullanımı ve sık araştırma ve analiz nedeniyle laboratuvarlar, yapay zeka ve makine öğrenimini kullanarak birçok fayda sağlayabilir. Laboratuvar çalışmalarını hızlandırmak ve basitleştirmek için sinir ağları veya genetik algoritmalar gibi çeşitli yöntemler kullanılmaktadır.

Makine öğrenimi, cihazların daha önce karşılaşılan kalıplara ve verilere dayalı olarak bilgileri hatırlamasına olanak tanır. Bu onların tahminlerde bulunmalarını ve buna göre kararlar almalarını sağlar. Modern zamanlarda robotikten biyomedikal bilişime kadar pek çok bilim alanını etkilemekte ve bilimsel araştırma kurumları da dahil olmak üzere hemen hemen her işletmeye fayda sağlayabilmektedir. Giderek daha fazla şirket yapay zeka laboratuvar alanını keşfetmeyi ve bunu kendi avantajlarına nasıl kullanacaklarını anlamaya çalışıyor.

Tıbbi Laboratuvarlar;

Yapay zeka sistemleri tıp biliminde yaygın olarak kullanılmaktadır. Bazı örnekler, hasta laboratuvar örneklerine dayalı olarak sağlık sorunlarını tanımlayan ve bunları bir yapay zeka veri tabanındaki diğer binlerce örnekle karşılaştıran algoritmalar olabilir. Ayrıca harika olan şey, iş akışını hızlandırmak için kullanılabilmesidir ve bu gelişmiş sistemler gün içerisinde bir insanın yapamayacağı kadar çok sayıda numuneyi daha kısa sürede test ederek yüksek doğrulukta sonuçlar verebilir. Gelişen teknolojinin sunduğu imkanlar çerçevesenide yapay zeka artık tanıyı kolaylaştırmak ve tıbbi hata riskini azaltmak için patolojide de uygulanmaktadır.

Ünlü Mayo Clinic, tıbbi verilerini dijitalleştirmesine ve buluta yüklemesine yardımcı olacak bir platform üzerinde Google ile birlikte çalışıyor. Bu, sıralanması, kopyalanması, taranması ve yüklenmesi gereken petabaytlarca demek. Bu veri insan aracılığı ile işlenseydi bunun ne kadar zaman alıcı ve sıkıcı olacağını hayal edin.

İlaç Araştırma ve Geliştirme Laboratuvarları;

Büyük ilaç şirketleri çeşitli süreçler için yapay zeka kullanıyor. GSK uzun yıllardır yapay zeka kullanıyor ve diğer uygulamaların yanı sıra ilaç üretim süreçlerini iyileştirmek için artırılmış gerçeklik kullanan IIM Digitization Lab adlı kendi yapay zeka laboratuvarını açtı. AI ayrıca yeni ilaçların geliştirilmesine yardımcı olur ve denemeler sırasında klinik verileri toplayıp analiz ederek insanların bu görev için harcaması gereken süreyi azaltır. AstraZeneca, Pfizer, Merck ve Teva gibi ilaç devlerinin bir projesi olan AION Labs, ilaç keşfi için bilgi işlem teknolojilerini kullanma konusunda çalışıyor. Yapay zeka sistemlerinin sağladığı ilaç geliştirme ivmesi, tüm sektörü dönüştürme potansiyeline sahip. 

Gıda Üretimi;

Gıda endüstrisi tüm dünyada çok sıkı denetlenmektedir çünkü dünyanın her yerinde gıda birinci önceliktir ve insanlar gıdasız yaşayamaz. Ayrıca herkesin sağlıklı gıdaya ulaşması temel bir haktır. Bir gıda ürününün rafta kalabilmesi ve dolayısıyla bir kişinin evine ulaşabilmesi için, yeterli kalitede ve yenilebilir olduğundan emin olmak için birçok testten geçmesi gerekir. Yapay zekanın yardımıyla, bu çok daha verimli bir şekilde yapılabilir ve gıda üreticilerinin karşılaştıkları kontrol için sınırlı süre gibi sorunların çözülmesine yardımcı olabilir. YZ, bir şeyin üreticiden çıkacak kadar iyi ve güvenli olup olmadığına ya da çöpe atılması gerekip gerekmediğine karar verebilir. Üreticinin güvenli ve sağlıklı bir ürün sağlamayı gerçekten önemsediğini göstermek için son derece yararlı olabilir. Böylelikle zamandan ve çöpe gidecek gıdadan tasarruf sağlanırken kalite artışı konusunda da şirketlere yardımcı olmaktadır.

Kaimya Laboratuvarları;

Glasgow Üniversitesi yapay zeka için ilginç bir kullanım alanı buldu – son zamanlarda, özellikle tekrarlayan ve insan bilim adamları için çok zaman alıcı olduğu düşünülen laboratuvar görevlerini yerine getirmek üzere tasarlanmış küçük bir robot geliştirdiler. Robot, organik ve inorganik kimyasal sentez prosedürlerini basit talimatlara dönüştürebiliyor ve bunları kimyagerler için geliştirilmiş özel bir formatta saklayabiliyor.

Bu alanda giderek daha fazla bilim insanı molekül tasarımı, toksisite testleri, çevresel etki araştırmaları ve daha pek çok konuda otonom akıllı sistemlere güveniyor. Yapay zeka çoğunlukla makine öğrenimi algoritmalarına dayanır ve tamamen hafızasındaki bol miktarda veriye dayanarak birçok moleküler özelliği doğru bir şekilde tahmin edebilir. Burada fiziksel ya da doğal hiçbir şey yok ve her şey dijital, bu da daha büyük makinelerin ve kağıt belgelerin kaplayacağından çok daha az yer kapladığı anlamına geliyor.

İş Zekası;

Bir şirketin, işlerinde sinir ağlarını veya makine öğrenimini kullanmak için bir yapay zeka laboratuvarı olması gerekmez. Bugün, yapay zeka ve iş zekası (BI) el ele gidiyor. İkisi arasında önemli farklılıklar olsa da, bazen örtüşüyorlar ve bu da onları kullanan şirketlere fayda sağlıyor. İşletmeler, her ikisinden de yararlanarak büyük hacimli verileri analiz edebilir – AI, iş zekası araçlarının net ve etkili eylem planları oluşturmasına yardımcı olabilir.

Doğru programların yardımıyla iş araştırması daha verimli bir şekilde yapılabilir – örneğin, bir Fit algoritması tarafından desteklendiğinde büyük veri kümelerinde sorgu çalıştırmak çok daha kolaydır. Yapay zeka ve iş zekasının birleşimi, işletmelere operasyonlarının çoğunu daha az sayıda görevde birleştirme yeteneği verir. İnsanlar finansal analize saatler harcamak yerine insan müdahalesi gerektiren işlemlere odaklanırken, bilgisayarlar görselleştirmeleri, elektronik tabloları, müşteri veritabanlarını ve bunların arasındaki her şeyi halledebilir.

Elbette yapay zekanın faydalı olabileceği daha pek çok alan var ve gelecekte kullanımının çok daha fazla yayılması mümkün. Her türden laboratuvar bundan faydalanabilir ve dijital dönüşüm ve yapay zeka uygulaması zor olsa da, dünya çapında birçok destekçisi vardır.

Laboratuvarınız yapay zeka kullanımından nasıl faydalanabilir?
Laboratuvarınıza yapay zeka çözümleri getirmeyi düşünüyor musunuz? Amacınız özel algoritmalar ve makine öğrenimi uygulayarak laboratuvarınızı geliştirmekse, dijitalleşme kesinlikle tam size göre.

Teknolojinin hızla büyümesiyle birlikte, giderek daha fazla süreç otomatikleştirilebiliyor. Laboratuvarlar daha verimli çalışmak, daha hızlı araştırma yapmak ve daha hızlı sonuç vermek için sürekli baskı altındadır. Yine de insan beyninin sınırları var ve manuel olarak yapılan süreçleri belirli bir seviyenin üzerinde hızlandıramıyoruz – işte bu noktada yapay zeka araştırmacı bilim insanlarını ve laboratuvar çalışanlarını destekleyebilir. Sağladığı avantajlardan bazılarına bir göz atın:

  • Sürekli büyüme
  • Otomatik görevler
  • Geliştirilmiş üretkenlik
  • Azaltılmış maliyetler
  • Artan veri doğruluğu
  • Daha yüksek güvenlik seviyeleri
  • İş kalitesi ve hız tutarlılığı

Laboratuvarda yapay zeka, her şeyin robotlar tarafından yapıldığı ve insanlara artık ihtiyaç duyulmadığı anlamına gelmek zorunda değildir – laboratuvarınızı insan odaklı tutabilirsiniz. Yapay zeka yardımcı olmak ve işi kolaylaştırmak için vardır.

Laboratuvarda Ar-Ge Çalışmaları İçin Yapay Zeka;

Bazıları insan-makine işbirliğinin, bağımsız çalışan robotların ve otonom sistemlerin bir bilim kurgu filminden fırlamış gibi göründüğünü düşünebilir ancak bunlar tamamen gerçek! Dünyanın dört bir yanından binlerce uzmanın harcadığı inanılmaz çaba sayesinde makineler tarafından üretilen iş gücü ve araştırmanın faydalarından yararlanabiliyoruz. Bu gerçekten de geleceğe doğru atılmış bir adım. Bu tür yenilikler, normal bir laboratuvarın normalden çok daha yüksek bir oranda büyümesine yardımcı olma potansiyeline sahiptir.

Bugün yapay zeka dünya üzerinde yüzlerce farklı alanda çalışan laboratuvarlarda araştırma ve geliştirme faaliyetlerinde aktif olarak kullanılıyor. Teknolojinin gelişimi ve farklı disiplinlerin birbirine entegrasyonu ile laboratuvarda yapay zekanın kullanımı da aynı oranda yaygınlaşıyor. Yeni molekül keşifleri, yeni aallitik yöntemler ve klinik yaklaşımlar gibi onlarca farklı alanda araştırmacılara yeni ufuklar açıyor.

Yapay zeka sürekli gelişiyor ve yeni keşifler zaman zaman bilimsel araştırmanın sınırlarını zorluyor. Yapay zeka, LIMS, makine öğrenimi teknolojileri ve bunlarla birlikte gelen her şey laboratuvar otomasyonunu her zamankinden daha kolay hale getiriyor.

Büyük verinin bu kadar önemli olduğu günümüzde, yapay zeka alanı her tür işletme için en yeni fikirlerle dolup taşıyor. Peki siz şirketinizin bir yapay zeka laboratuvarına sahip olması gerektiğine inanıyor musunuz? Böyle bir teknolojiyi laboratuvarınızda uygulamak ister misiniz? Lab Akademi size uzman görüşü sunabilir ve bunu yapmanıza yardımcı olabilir.

Orhan ÇAKAN

Gazi Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Kimya Bölümü'nden 2009 yılında mezun oldu. Sakarya Üniversitesi Kalite Yönetimi Yüksek Lisans ve Medipol Üniversitesi Biyokimya Yüksek Lisans Mezunu. Sırasıyla; Abdi İbrahim İlaç Hammadde Kalite Kontrol Analisti, World Medicine İlaç Analitik Metot Geliştirme ve Validasyon Uzmanı, İstanbul Medipol Üniversitesi REMER Proteomik Laboratuvarında Araştırmacı Kimyager ve Türkiye Gübre Fabrikaları Ar-Ge Merkezinde Araştırmacı Biyokimyager olarak çalıştı. JLU Giessen Üniversitesi Farmakoloji ve Toksikoloji Laboratuvarında Araştırmacı Kimyager olarak çalıştı. Şu an kurucusu olduğu Lab Akademi'de Eğitim ve Danışmanlık hizmeti vermektedir.

Bir yanıt yazın

Bu site, istenmeyenleri azaltmak için Akismet kullanıyor. Yorum verilerinizin nasıl işlendiği hakkında daha fazla bilgi edinin.