Mikrobiyota ve Anne Sütü İlişkisi
Mikrobiyota, mikroorganizmaların karışık ekosistemidir. Yaşayan bakteriler, virüsler protozoa ve mantarlardan oluşan gastroenterik tüp, cilt, ağız, solunum sistemi ve vajina gibi insan vücudunun farklı bölgelerinde bulunur. Mikrobiyotayı insan vücudunda yaşayan kommensal, simbiyotik ve patojenik mikroorganizmalar oluşturmaktadır. Mikrobiyota gelişimi doğumdan hemen sonra genetik, çevresel faktörlerden ve doğum türünden oldukça etkilenmektedir. Mikrobiyotayı oluşturan her bir mikroorganizma genetik bir geçmişe sahiptir. İnsan vücudunda mikrobiyota doğumdan önce şekillenmekte ve yaşamın ilk üç yılında beslenme şekli ile bebeğin sağlıklı bir mikrobiyotaya sahip olmasında önemlidir.
Doğum Öncesinde Mikrobiyota Gelişimi;
Anne sütünde olduğu gibi daha önceleri amniyos sıvısının, anne karnındaki ortamın ve fetüsün de tamamen steril olduğu, ilk bakteriyal kolonizasyonunun bebeğin doğum kanalından geçmesi esnasında gerçekleştiği düşünülmekteydi. Ancak amniyos sıvısında, göbek kordonunda ve mekonyumda bazı bakterilerin izole edilmesi bu yaklaşımda değişikliklere yol açmıştır. Gebeliğin başlangıcından itibaren annenin vücudunda meydana gelen değişiklikler ile mikrobiyotasının şekillendiği anlaşılmıştır. Özellikle gebeliğin son dönemlerinde süt bezlerinde mikrobiyotanın değiştiğini ve bu dönemlerde anne sütünde bakterilerin olduğu anlaşılmıştır.
Anne Sütü Mikrobiyotası;
Anne sütü bebekler için en uygun beslenmeyi sağlar ve bulaşıcı hastalıklar riskini azaltır. Bebeğin sağlığı için çeşitli biyoaktif bileşenleri barındırır. Anne sütü proteinler, yağlar, karbonhidratlar ayrıca immünglobulinleri içerir. Anne sütü Ig A ve Ig G gibi immumglobulinler, lizozim ve laktoferrin gibi antimikrobiyal bileşikler, bağışıklık düzenleyici sitokinlerle birlikte bebekteki bağışıklık sisteminin gelişimini düzenleyen ve teşvik eden birçok faktör içerir. Bunların yanında anne sütü virüslerin bebeğe geçmesini sağlayan bir araçtır. Anne sütü tipik olarak hem mikrobiyota hem de enterik organizmalar olarak kabul edilmektedir. Coğrafi yerleşim ve kullanılan analiz tekniğinden bağımsız olarak anne sütünde genellikle en çok Stafilokok ve Streptokoklara rastlandığı bildirilmiştir. Anne sütünün temel mikrobiyotası denilebilecek sınırlı türdeki mikroorganizma tüm mikrobiyotanın %50’sini oluştururken, kalan %50 anneye özgüdür ve çevresel koşullara bağlı olarak değişmektedir. Escherichia, Enterococcus, Veillonella, Prevotella, Pseudomo- nas ve Clostridia gibi mikroorganizmalar anne sütü mikrobiyota kompozisyonunu, anne sağlığını ve doğum şeklini etkileyebilmektedir. Yaşanılan çevre, annenin sağlık durumu, obezite, atopi, diyet, immünolojik durum, doğum şekli, gestasyonel yaş, antibiyotik kullanımı ve laktasyon aşaması anne sütü mikrobiyotasının yapısını etkileyen en önemli etmenlerdir.
Anne Sütü Mikrobiyotanın Kaynağı;
Yapılan çalışmalarda bu durumun meme cildindindeki mikroorganizmaların emme esnasında süte geçmesinden kaynaklandığı ileri sürülmüştür. Bazı araştırmacılar ise bebeğin oral mukozasındaki bakterilerin süte geçtiğini savunmuştur. Bu araştırmacılar bebeğin oral mukozasındaki bu mikropların ise doğum kanalından geçerken bebeğe geçtiğini ileri sürmekteydi. Emme sırasında bir miktar sütün süt kanallarına geri döndüğünün bilinmesi, bu görüşün doğru kabul edilmesine katkıda bulunmuştur.
Sonuç;
Anne sütü non-patojen mikroorganizmaları içeren ve yaşamın ilk yıllarında bebeğin mikrobiyota gelişimine katkı sağlayan önemli bir besindir. Erken yaşlardaki mikrobiyota gelişimi gelecek yıllardaki sağlık durumu için belirleyici niteliktedir. Anne sütü mikrobiyotasının geliştirilmesi için gebelik ve laktasyon döneminde anneye uygulanan probiyotik ve prebiyotik takviyesinin anne sütü mikrobiyotasını etkilediği yapılan çalışmalarla onaylanmıştır.
Aylin YILDIZ
Kaynaklar;
- Güney Rabia, Çınar Nursan, Anne Sütü ve Mikrobiyota İlişkisi(Breastmilk and Development of Microbiota).Sağlık Bilimleri Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi, Sakarya Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi, 2017 https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/377371
- Tanaka M, Nakayama J.Development of the gut microbiota in infancy and its impact on health in later life. Allergology International,2017
- Nar G.G. Anne Sütü ve Yenidoğan Bağırsak Florasının Moleküler Yöntemler İle Tespiti. Adnan Menderes Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı, Uzmanlık Tezi,2012
