Tüberküloz (Verem) Hastalığı Oluşturma Faktörü OmpA (Dış Zar Proteini A)

OmpA geni 981 bp olarak tanımlanmıştır. Gen, 7.28 izoelektrik noktasına sahip aminoasitlerden oluşan 33.5 kDa ağırlığında bir protein kodlamaktadır. ompA N-terminal sinyal peptid ve C-terminal korunmuş etki alanı bulunmaktadır. Gözenek oluşturucu dış zar membran proteini OmpA, M. tuberculosis’te ana fagozomların asit direnci için gerekli hastalık oluşturma faktörüdür. OmpA iki bağımsız alandan oluşmaktadır ve bu alanlar prolin açısından zengindir. OmpA, yüksek oranda suda çözünmektedir (Singh and Verma 2008).

1. tuberculosis hücre duvarı son derece hidrofobik özelliktedir ve güçlü bir bariyer oluşturmaktadır. E. coli dış membranı ile karşılaştırıldığında yaklaşık 100 kat daha az geçirgendir. ompA-TB aktivitesi pH değişkenliğinden etkilenmektedir. Düşük pH değerlerinde ompA geçirgenliğinde bir azalma olduğu görülmüştür. ompA-TB’nin bu özel davranışı düşük pH koşullarında ve hafif asidik ortamda karşılaşılan konak makrofajların fagozomlarına karşı M. tuberculosis’in hayatta kalabilmesi için faydalı olduğu ileri sürülmüştür. Aynı zamanda ompA-TB mikobakteriyel türlerin virülans faktörlerinden birisidir (Senaratne et al. 1998).
2. tuberculosis genomik veri tabanında, dış zar membran proteini ile homoloji gösteren açık okuma çerçevesine sahip olduğu görülmüştür. Bu gen, Gram negatif bakterilerde bulunan porinler içeren ompA familyasına ait bir protein kodladığı belirtilmiştir. ompA-TB, 1.4-1.8 nm gözenek çapına ve düşük spesifik aktiviteye sahip bir porin gibi davranan ve aynı zamanda aktif olarak tek kanallı iletkenlik gösteren bir proteindir. SDS-PAGE ile 38 kDa’luk bir moleküler ağırlığa sahip olduğu görülmüştür (Ryan et al. 1998).

OmpA prolince zengin bölge tarafından ayrılan iki bağımsız bölgeden oluşmuştur. Karboksil ucunun çözünürlü yapısı gram pozitif bakterilerindeki gibi diğer OmpA proteinleri ile benzerlik göstermektedir. N-terminal (73–204) uçta ise lipid ikili tabakada kanal oluşturmada etkili olan a1b sandviç yapı gözlemlenmiştir. OmpA’nın farklılığı bakteri proteinlerinin fosfolipitlerle etkileşimini sağlayan BON (Bacterial OsmY and Nodulation) bağlı örtüşen iki alt birimden oluşmasından kaynaklanmaktadır. ompATb73–204 ileri düzeyde suda çözünmesine rağmen model mebranlarda yeni kanalları oluşturabilmektedir. ompATb73–204 minor oligomerik içeriği ve majör monomerik şekli üzerinde “A HADDOCK modeling of the NMR” ile elde edilen veriler tip III salgı sistemi gibi fosfolipit membrana girebilmek için oligomerik halka oluşturabilmektedir (Yang et al. 2011).

Fatih KARABULUT

KAYNAKLAR

1. Singh, J. and Verma, R. 2008. Cloning and molecular characterization of outer membrane protein A (ompA) gene from Mycobacterium bovis. Microbiol Immunol, 52, 410-417.
2. Senaratne R., Mobasherı,H., Papavınasasundaram,K., Jenner P.,  Lea E. and Draper., P. 1998. Expression of a Gene for a Porin-Like Protein of the OmpA Family from Mycobacterium tuberculosis H37Rv. Journal of Bacteriology, 180 (14), 3541-3547.
3. Ryan, J. J., Lopez, S. J. and Werth, T. R. 1998. Administration time estimates for WAIS-III subtests, scales, and short forms in a clinical sample. Journal of Psychoeducational Assessment, 16(4); 315-323.
4. Yang, Y., Auguin, D., Delbecq, S., Dumas, E., Molle, G., Molle, V., Roumestand, C. and Saint, N. 2011. Structure of the Mycobacterium tuberculosis OmpATb protein: a model of an oligomeric channel in the mycobacterial cell wall. Proteins, 79 (2), 645-661.
5. Forrellad R., Klepp, L., Gioffré, A., Sabio y García, J., Morbidoni, H., de la Paz Santangelo, M., Cataldi A. and Bigi., F. 2013 Virulence factors of the Mycobacterium tuberculosis complex. Virulence, 2013 Jan 1;4(1):3-66.