Analitik Terazi Temizlik Önerileri
1-Terazi Temizliği Neden Önemlidir?
Terazi kullanımı ve temizliği analitik laboratuvarlarda hayati öneme sahiptir. Gerek kontaminasyonların önlenmesi, gerekse tartım güvenilirliği açısından dikkat edilmesi gereken kritik noktalardan biridir. Doğru ve güvenilir sonuçlar için terazi kalibrasyonu kadar temizliği de önem taşımaktadır. Ayrıca ekipman ömrünü uzatmak açısından da etkili bir temizlik şarttır. Hassas tartım gerektiren laboratuvarlarda analizlerin doğruluğu açısından hayati öneme sahip terazilerin temizliği birçok açıdan önemlidir. Bunlar başlıca;
1- Analiz tekrarlarının önlenmesi.
2- Doğru sonuçların elde edilmesi ile ürün güvenilirliğinin sağlanması.
3- Kontaminasyonlar ile üründe oluşabilecek impürite vb sonuçların önlenmesi.
4- Cihaz ömrünün uzatılması.
Temizliği iyi yapılmamış bir terazide tüm bu başlıklar ve eklenebilecek diğer başlıklar bizim doğru ve güvenilir sonuçlar almamıza engel oluşturabilir. Bu nedenle terazi temizliği belirli bir rutinden ziyade her analistin kendi çalışmasında özellikle dikkat etmesi gereken bir parametredir. Günlük rutin temizlik her kalibrasyon öncesi yapılmalıdır. Kalibrasyon sonrası ise her analist bir önceki tartımdan kalabilecek bir kalıntı, dengesizlik vb. gibi problemi görsel olarak tespit etmeli ve tartımını güvence altına almalıdır.
2-Hangi Temizlik Ajanlarını Kullanmalıyım?
Bu sorunun cevabı laboratuvara bağlı olarak değişebilir. Laboratuvarlara bağlı olarak farklı risk ve kontaminasyon türleri mevcuttur.
Kimyasal ve farmasötik laboratuvarlarda ana risk; zararlı kimyasal ve aktif maddelerin teneffüs edilmesi, yutulması veya doğrudan cilt ile temasının olmasıdır. Biyolojik laboratuvarlarda ise riskler ayrıca, enfeksiyon ve hastalıkla sonuçlanabilecek mikroorganizmalara maruz kalma potansiyelini de içerir. Biyolojik kirleticilere olası maruz kalma seviyesi, seçilen temizleme maddesi türünü kısmen belirleyecektir. Örneğin; kimyasal ajanlarla çalışan bir analitik laboratuvar % 70 izopropanol’ü tercih ederken, biyokimyasal bir laboratuvar kontaminasyonu azaltmak için % 70 etanol kullanabilir.
Burada dikkat edilmesi gereken en önemli husus seçilen kimyasalın kontaminasyonu tamamen temizlerken, cihaza zarar vermemesidir. İyi bir temizlik için izlenecek en etkili yol cihaz üreticisinin temizlik protokolünü uygulamaktır.
3- Terazi Ne Sıklıklarla Temizlenmelidir?
Bu sorunun cevabı terazinin bulunduğu sektörde ki laboratuvar ortamına göre farklılıklar göstermektedir. Temel alınan kriterler terazilerin ne sıklıkla kullanıldığı ve tartılan ürünlerin özellikleridir. Birçok firma bu gereksinimlerine göre kendi iç SOP’lerini oluşturur. Bununla birlikte önerilen her kullanımdan sonra özellikle çapraz kontaminasyonu önlemek için analistin teraziyi yüzeysel olarak temizlemesidir. Her kullanıcı bir önceki kullanıcıdan cihazın temiz olarak kalmasını beklemektedir. Fakat bu her zaman mümkün olmayabilir. Bu nedenle analistin kendi analizini güvence altına alması adına her kullanımdan önce kendi terazi temizliğini yapması önerilir. Tartım öncesi temizlik mümkün değilse göz ile kontrol yapılmalı ve gözle görülür bir kontaminasyon söz konusu ise temizlik yapılmalıdır.
Toksik maddeler özellikle analist güvenliğini tehlikeye sokabilir. Bu nedenle toksik maddeler ile çalışılıyorsa her çalışmadan sonra terazi muhakkak kullanıcı tarafından temizlenmelidir. Böylelikle sonraki kullanıcı için çapraz kontaminasyon ve maruz kalma riski azaltılmış olur. Aşağıda örnek temizlik kimyasalları tablosu görülmektedir. Birçok terazi üreticisi kendi spesifikasyonlarına uygun kimyasal kullanımını kullanıcı dokümanlarında bu şekilde belirtmektedir. Bu dokümanlar iyice incelenerek laboratuvarınız için en ideal temizlik kriterleri yazılabilir ve standartlaştırılabilir.
