Laboratuvar Su Banyosu ve Kullanımı
Laboratuvarlarda kimyasalların kontrollü olarak ısıtılması işlemlerinde kullanılır. Açık aleve maruz kaldığında yanıcı veya patlayıcı yapıda olan kimyasallar ile çalışırken su banyosu sıklıkla kullanılır. Substratların erimesi, reaktiflerin ve çözeltilerin ısıtılması, kimyasal tepkimelerin kontrolü olarak gerçekleştirilmesi ve hücre kültürü inkübasyonu gibi çok çeşitli işlemlerde kullanılır. Örneklerin kısa veya uzun süreler sabit ve istenen sıcaklıklarda tutulabilmesini sağlar. Bir su banyosu genellikle şu bileşenlerden oluşur;
1-Isıtma ünitesi,
2-Suyu ve örnekleri tutan paslanmaz çelik hazne,
3-Kontrol paneli,
Temel hatları ile bir su banyosunun bileşenlerini yukarıdaki gibi sıralayabiliriz. Ancak daha farklı ihtiyaçlara cevap vermek amacıyla çeşitli su banyoları üretilmektedir. Örnekleri çalkalayan, döndüren vb. su banyoları da mevcuttur.
Su banyosu temel olarak en basit yardımcı laboratuvar cihazıdır ve birçok laboratuvarda yaygın olarak kullanılır. Bu nedenle belirli bir prosedüre tabi olarak kullanılmalıdır. Su banyosu kullanım talimatı şu şekilde sıralanabilir.
Su Banyosunun Açılması;
1-Cihazda su olup olmadığı kontrol edilir. Su az ise ve yoksa, saf su ile yeterli seviyeye kadar doldurulur. Fazla su varsa tahliye edilir. Saf su kullanımı cihaz ömrü için önemlidir. Kireçlenme vb. etkileri azaltır. Olası kontaminasyonları önler.
2-Fişi prize takılır.
3-Açma kapama düğmesinden cihaz açılır.
4-Sıcaklık istenilen değere ayarlanır ve sıcaklığın sabitlenmesi beklenir. Bu işlem genellikle numune hazırlanmadan 20-30 dk. önce yapılırsa zaman kazanılmış olur.
Su Banyosunun Kapatılması;
1-Sıcaklık ayar düğmesinden sıcaklık sıfırlanır veya kapatılır.
2-Açma kapama düğmesi “Kapalı (OFF)” konumuna getirilir.
3-Fiş prizden çıkartılır.
4-Sıcaklık çok yüksekse uyarı amacıyla “Yüksek Sıcaklık” uyarı etiketi cihazın üzerine/yanına konur. Böylelikle olası kazalar önlenmiş olacaktır.
Su Banyosu Temizlik Talimatı;
1-Temizlik talimatlarında öncelikle cihaz üreticisinin varsa özel temizlik prosedürleri uygulanmalıdır.
2-Özel bir talimatı yoksa su banyoları günlük olarak nemli bir bezle kimyasal ve deterjan kullanmadan silinebilir.
Dikkat Edilecek Noktalar;
1-Arıza durumunda cihaz hemen kapatılmalı ve teknik destek birimine haber verilmeli.
2-Elektrik kaçağı oluşması durumunda prize kesinlikle dokunulmamalı.
3-Çalışır durumdayken içerisinde sürekli belirli seviyede su olmalı. Aksi taktirde cihaz aşırı ısınmadan yanabilir.
4-Laboratuvar cam malzemeleri belirli sıcaklıkların üzerinde çatlayabilir. Bu nedenle kullanılan cam malzemelerinin dayanabileceği en yüksek sıcaklık miktarı aşılmamalı.
5-Patlamanın engellenmesi amacıyla ısıtılan kapların ağızları çok sıkı kapatılmamalıdır.
Orhan ÇAKAN
